Pterois miles
Πληροφορίες
Τα λεοντόψαρα είναι ευδιάκριτα και εύκολα εντοπίσιμα στη φύση. Μπορούν να ανεχθούν ένα ευρύ φάσμα θερμοκρασιών, αλατότητας και βάθους. Στη Μεσόγειο, έχει βρεθεί σε βάθη από 0 m έως 80 m (μερικές πηγές αναφέρονται σε μεγαλύτερο βάθος), τόσο σε φυσικά όσο και σε τεχνητά υποστρώματα: κυματοθραύστες, ναυάγια (μεταλλικά, ξύλινα), ογκόλιθους, θαλάσσια γρασίδια, κοραλλιοειδή και βραχώδη υποστρώματα, αμμώδεις πυθμένες, μαγκρόβια δάση και βραχώδεις σχισμές. Θεωρούνται νυχτερινοί θηρευτές που βρίσκονται στις άκρες και στις ρωγμές μεταξύ βράχων και άλλων δομών, αλλά έχουν βρεθεί να κινούνται και κατά τη διάρκεια της ημέρας, τόσο μόνα τους όσο και σε μικρές ομάδες. Έχουν υψηλή πιστότητα σε μια τοποθεσία, δηλαδή, όταν βρουν κατάλληλο περιβάλλον ως ενήλικα άτομα τείνουν να μένουν εκεί.
Έχει παρατηρηθεί και σε άλλες θάλασσες (σε φυσικές και εισβληθείσες περιοχές εξάπλωσής του) ότι το λεοντόψαρο μπορεί να φθάσει σε ωριμότητα σε λιγότερο από έναν χρόνο και να αναπαραχθεί πολλές φορές τον χρόνο. Τα θηλυκά απελευθερώνουν ζελατινώδεις μάζες αυγών που περιέχουν μέχρι και 30.000 αυγά τα οποία επιπλέουν και μπορεί να παρασύρονται στη θάλασσα για σχεδόν έναν μήνα. Ένα θηλυκό μπορεί να γεννήσει μέχρι και δύο εκατομμύρια αυγά τον χρόνο.
Δεν υπάρχουν άλλα ιθαγενή είδη στη Μεσόγειο. Ο πλησιέστερος συγγενής του λεοντόψαρου, επίσης εξαιρετικά χωροκατακτητικό, το είδος P. volitans (red lionfish), δεν έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο Θάλασσα. Τα δύο είδη είναι σχεδόν μη διαχωρίσιμα μορφολογικά, εκτός από τον αριθμό των ακανθών και ακτίνων των ραχιαίων πτερυγίων (10 ακτίνες στο P. miles και 11 στο P. volitans), ο αριθμός των ακτίνων των εδρικών πτερυγίων (6 ακτίνες στο P. miles και 7 στο P. volitans) και το μήκος του θωρακικού πτερυγίου που φτάνει στο μέσο της βάσης του εδρικού πτερυγίου στο είδος P. miles. Ανάμεσα στα άλλα είδη λεοντόψαρων, το P. miles μοιάζει, επίσης, με το P. radiata, ένα άλλο ιθαγενές ψάρι από την Ερυθρά Θάλασσα. Το τελευταίο διακρίνεται από τις δύο οριζόντιες λευκές ρίγες στη βάση του ουραίου πτερυγίου και την έλλειψη στιγμάτων στα θωρακικά πτερύγια.
Το πρώτο μεσογειακό δείγμα λεοντόψαρου συλλέγηκε από τον κόλπο της Χάιφα, στο Ισραήλ, το 1991. Είκοσι χρόνια αργότερα, το είδος καταγράφηκε στο βόρειο τμήμα του Λιβάνου (2012), στην Κύπρο (2013), στον κόλπο Iskenderun (2014) και προσφάτως στη «ΘΠΠ» Kekova της Τουρκίας. Επεκτάθηκε γρήγορα προς τα δυτικά φτάνοντας στο Αιγαίο, το Ιόνιο, τον Κόλπο της Τυνησίας και το στενό της Σικελίας. Έξω από τη Μεσόγειο, έχει γίνει μια προοδευτική και θεαματική εισβολή κατά μήκος των ανατολικών ακτών των Ηνωμένων Πολιτειών, της Καραϊβικής και του Κόλπου του Μεξικού. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις παρατηρήσεις και το γεγονός ότι το λεοντόψαρο είναι κοινό ψάρι στην Ερυθρά Θάλασσα, θεωρείται ότι η Διώρυγα του Σουέζ είναι το πιο πιθανό μονοπάτι για την είσοδο του είδους στη Μεσόγειο. Πρόσφατα, οι γενετικές μελέτες επιβεβαίωσαν αυτήν την παρατήρηση (Bariche et al., 2017).
Το είδος Pterois miles είναι ένας δραστήριος θηρευτής ο οποίος χρησιμοποιεί συχνά τα θωρακικά πτερύγιά του για σκοπούς θήρευσης. Τα νεαρά άτομα τρώνε ως επί το πλείστον ασπόνδυλα αλλά αλλάζουν τη διατροφή τους, στην οποία κυριαρχεί το ψάρι, καθώς μεγαλώνουν. Οι μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις της εισβολής του λεοντόψαρου (Pterois miles και P. volitans) στη βιοποικιλότητα και τη λειτουργία των ιθαγενών κοινοτήτων έχουν τεκμηριωθεί σε μεγάλο βαθμό στις ΗΠΑ και στην Καραϊβική. Επειδή τα λεοντόψαρα τρέφονται κυρίως με ψάρια, μπορεί να έχουν την ικανότητα να μειώσουν την αφθονία των νεαρών ψαριών και να αυξήσουν τον ανταγωνισμό με κορυφαίους ιθαγενείς θηρευτές, όπως οι ροφοί. Στις τροπικές περιοχές όπου εισέβαλε, έχει επίσης οδηγήσει στην αύξηση της ανάπτυξης των φυκών καθώς μειώνει τον πληθυσμό των φυτοφάγων ψαριών.
Από τις επιπτώσεις που έχουν καταγραφεί αλλού, το λεοντόψαρο μπορεί να επηρεάσει την οικονομία μειώνοντας τους πληθυσμούς των ροφών και άλλων ειδών με εμπορική αξία, και, ως εκ τούτου, μπορεί να βλάψει την οικονομία των παράκτιων κοινοτήτων οι οποίες εξαρτώνται από την αλιεία. Το λεοντόψαρο μπορεί, επίσης, να επηρεάσει τον τοπικό καταδυτικό τουρισμό καθώς είναι ιδιαίτερα δηλητηριώδες. Ωστόσο, το λεοντόψαρο καταναλώνεται σε ορισμένες περιοχές όπου θεωρείται ιθαγενές είτε στις οποίες έχει εισβάλει και εξαπλωθεί, όπως στην Καραϊβική και στις ΗΠΑ. Είναι, επιπλέον, κοινώς γνωστό ως ένα πολύτιμο ψάρι ενυδρείου.
Ali, M., Alkusairy, H., Saad, A., Reynaud, C., Capapé, C. (2016). First record of Pterois miles (Osteichthyes: Scorpaenidae) in Syrian marine waters: confirmation of its accordance in the eastern Mediterranean. Tishreen University Journal for Research and Scientific Studies 38(4):307–313.
Ayas, D., Ağilkaya, G.Ş., Yağlioğlu, D. (2018). New record of the red lionfish, Pterois volitans (Linnaeus, 1758), in the Northeastern Mediterranean Sea. Düzce University Journal of Science & Technology 6:871–877.
Azzurro, E., Bariche, M., Livorno, S., El-solh, R. (2017). Local knowledge and awareness on the incipient lionfish invasion in the eastern Mediterranean Sea. Marine and Freshwater Research 1–3.
Azzurro, E., Stancanelli, B., Di Martino, V. and Bariche, M. (2017). Range expansion of the common lionfish Pterois miles (Bennett, 1828) in the Mediterranean Sea: an unwanted new guest for Italian waters. BioInvasions Records 6(2):95–98. doi: https://doi.org/10.3391/bir.2017.6.2.01.
Bariche, M., Kleitou, P., Kalogirou, S., Bernardi, G. (2017). Genetics reveal the identity and origin of the lionfish invasion in the Mediterranean Sea. Scientific Reports 7(1):1–6. doi: https://doi.org/10.1038/s41598-017-07326-1.
Bariche, M., Torres, M., Azzurro, E. (2013). The presence of the invasive Lionfish Pterois miles in the Mediterranean Sea. Mediterranean Marine Science 14(2):292–294. doi: https://doi.org/10.12681/mms.428.
Dailianis, T., Akyol, O., Babali, N., Bariche, M., Crochetta, F., Gerovasileiou, V., et al. (2016). New Mediterranean Biodiversity Records (July 2016). Mediterranean Marine Science 17(4):608–626.
Green, S.J., Akins, J.L., Maljković, A., Côté, I.M., 2012. Invasive Lionfish drive Atlantic coral reef fish declines. PLoS ONE, 7(3), e32596.Giovos, I., Kleitou, P., Paravas, V. and Marmara, D. (2018). Citizen scientists monitoring the establishment and expansion of Pterois miles ( Bennett , 1828 ) in the Aegean Sea , Greece. Cahiers de Biologie Marine 59:359–365. doi: https://doi.org/10.21411/CBM.A.8DFA67CE.
Gurlek, M., Erguden, D., Uyan, A., Dogdu, S., Yaglıoglu, D., Ozturk, B. and Turan, C. (2016). First record of red lionfish, Pterois volitans (Linnaeus, 1785) in the Mediterranean Sea. Natural and Engineering Sciences 1(3):27–32.
Jiménez, C., Patsalou, P., Andreou, V., Huseyinoglu, M.F., Çiçek, B.A., Hadjioannou, L. and Petrou, A. (2019). Out of sight, out of reach out of mind: Invasive lionfish Pterois miles in Cyprus at depths beyond recreational diving limits. 1st Mediterranean Symposium on the Non-Indigenous Species. pp. 59–64.
Jimenez, C., Petrou, A., Andreou, V., Hadjioannou, L., Wolf, W., Koutsoloukas, N. and Alhaija, R.A. (2016). Veni, vidi, vici: the successful establishment of the lionfish pterois miles in Cyprus (Levantine Sea). Rapid Communications int. Mer Méditerranea 41:417.
Johnston, M.W., Purkis, S.J. (2014). Are lionfish set for a Mediterranean invasion? Modelling explains why this is unlikely to occur. Marine Pollution Bulletin 88(1–2):138–147. doi: https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2014.09.013.
Kleitou, P., Savva, I., Kletou, D., Hall-Spencer, J.M., Antoniou, C., Christodoulides, Y.,et al. (2019). Invasive lionfish in the Mediterranean: Low public awareness yet high stakeholder concerns. Marine Policy 104(September 2018):66–74. doi: https://doi.org/10.1016/j.marpol.2019.02.052.
Kletou, D., Hall-Spencer, J.M. and Kleitou, P. (2016). A lionfish (Pterois miles) invasion has begun in the Mediterranean Sea. Marine Biodiversity Records 9(1):1–7. doi: https://doi.org/10.1186/s41200-016-0065-y.
Oray, I.K., Sinay, E., Saadet Karakulak, F., Yildiz, T. (2015). An expected marine alien fish caught at the coast of Northern Cyprus: Pterois miles (Bennett, 1828). Journal of Applied Ichthyology 31(4):733–735. doi: https://doi.org/10.1111/jai.12857.
Özbek, E.Ö., Mavruk, S., Saygu, İ., Öztürk, B. (2017). Lionfish distribution in the eastern Mediterranean coast of Turkey. Journal of Black Sea/Mediterranean Environment 23(1):1–16.
Peristeraki P., Lazarakis G., Skarvelis C., Georgiadis M., Tserpes G., 2006. Additional records on the occurrence of alien fish species in the eastern Mediterranean Sea. Mediterranean Marine Science, 7 (1), 61-66.
Souza, D.K. De, Owusu, I.O., Otchere, J., Adimazoya, M., Frempong, K., Stephen, C., et al. (2017). Westward Extension of the Lionfish Pterois volitans Linnaeus, 1758 along the Mediterranean Coast of Turkey. Natural and Engineering Sciences 2(2):67–72. doi: https://doi.org/10.11604/pamj.2017.27.65.11004.
Stern, N., Jimenez, C., Huseyinoglu, M.F., Andreou, V., Petrou, A., Öztürk, B., et al. (2018). Constructing the genetic population demography of the invasive lionfish Pterois miles in the Levant Basin , Eastern Mediterranean. Mitochondrial DNA Part A:1–7. doi: https://doi.org/10.1080/24701394.2018.1482284.
Turan, C., Ergüden, D., Gürlek, M., Yağlıoğlu, D., Uyan, A., Uygur, N. (2014). First record of the Indo-Pacific lionfish Pterois miles (Bennett, 1828) (Osteichthyes: Scorpaenidae) for the Turkish marine waters. J. Black Sea/Mediterranean Environment 20(2):158–163.
Turan, C., Öztürk, B. (2015). First record of the lionfish Pterois miles (Bennett 1828) from the Aegean Sea. Journal of the Black Sea/Mediterranean Environment 21(3):334–338.
Turan, C., Uygur, N., İğde, M. (2017). Lionfishes Pterois miles and Pterois volitans in the North-eastern Mediterranean Sea: Distribution, Habitation, Predation and Predators. NESciences 2(1):35–43. doi: https://doi.org/10.1242/jeb.157289.
Invasive lionfish webportal http://lionfish.gcfi.org/
