Scientific Name:

Crepidula fornicata

Ortak ad:
Deniz terliği
Taksonomik Grup:
Yumuşakçalar

Bilgi

Deniz terliği salyangozu düzensiz eş merkezli büyüme çizgileri gösteren, pürüzsüz oval şekilli bir kabuğa sahiptir. Beyaz, krem, sarı veya pembemsi, kahverengi veya kırmızı damarlı veya beneklidir. İçinde kabuk açıklığının yarısına kadar uzanan ince bir tabaka vardır. Deniz terliği boyu Akdeniz’de 3 cm kadar ulaşabilir. Genellikle 2-20 bireyden oluşan yığınlar oluşturarak üst üste tutunmuş şekilde bulunurlar ve en büyüğü tabanda kaslı ayağıyla bir nesneye sıkıca tutunur.

Bu tür filtreleme ile beslenen korunaklı kıyı koylarında ve haliçlerde bazen de düşük tuzlu ortamlarda olabilmektedirler. En sığ su seviyesinden 30 m derinliğe kadar çamur, kum-çakıl tabanlarda diğer kabuklulara ya da sert substratlara yerleşirler. Ayrıca, su dışında uzun süre kaldığında, su sıcaklığının donma noktasına geldiğinde ve kirliliğin yoğun olduğu bulanık sulara maruz kaldığında hayatta kalabilir.

Crepidula fornicata hermafrodittir, cinsiyetleri yaşamları boyunca değişir. Dişiler üstlerine yığılan erkekler tarafından iç döllenmeyle döllenmiş yumurtaları kuluçkaya yatırırlar. Genellikle birkaç küçük dişi altta birkaç küçük erkek alta kümelenir. Kapsüllerde bulunan yumurtalar planktonik larvalara dönüşür, kısa bir larval dönemden sonra yetişkinler tarafından salgılanan suda çözünür bir kimyasal tepki olarak sert substratlara yerleşirler. Bir yığına bağlanırlar yaklaşık iki ay içerisinde genç erkekler olarak olgunluğa ulaşırlar, sonrasında dişi olmak için cinsiyet değiştirirler. Bazen soliter (yığın olmayan) bireyler oluşur, bu durumda kendi kendilerini döllerler.

Yerel türler Crepidula moulinsii ve Crepidula unguiformis ile karıştırılabilirler. C. moulinsii buruşuk bir yüzey ve açık kahverengi çizgiler gösteren daha yuvarlak dışbükey bir kabuk şekline sahipken C. unguiformis uzun şekilli beyaz bir kabuğa ve daha düz bir yüzeye sahiptir.

Crepidula fornicata Similar Species (0010) TR
Crepidula moulinsii
Crepidula fornicata Similar Species (0020) TR
Crepidula unguiformis

Aslen Batı Atlantik, St Lawrence Haliçinden Kuzey Meksika’ya kadar dağılım gösteren tür Avrupa’da ilk kez 1872 yılında Batı Britanya kıyılarında gözlemlendi, muhtemelen yetiştirme istiridye yumurtası ile bağlantılı olarak getirildi ve sonra Avrupa’nın diğer kıyılarına yayıldı. Deniz terliği potansiyel olarak tekne kirlenmesi yoluyla (bir geminin gövdesini kaplayan topluluklarda) veya yüzün nesnelere ya da deniz çöplerine yapışarak yayılabilir. Akdeniz’de ilk kaydı 1982 yılında güney Fransa’da (Thau Lagünü) yapılmıştır. O zamandan beri Pasifik istiridyesi ile (Crassostrea gigas) aynı yolu izleyerek Malta, İtalya ve Yunanistan’da da kaydedilmiştir.

Yüksek yoğunluklu kolonileri (metrekarede binlerce bireye kadar) filtreleme ile beslenen diğer omurgasızlarla rekabet ettikleri ve karbon salınımını artırdıkları için makro bentik fauna ve flora üzerinde önemli etkileri vardır. Ayrıca çamur birikimini artıran büyük miktarda dışkı veya yalancı dışkı üretimi sediment kompozisyonu ve ilişkili biotaya (serbest yaşayan korallijen algler gibi) üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Beklenmedik olumlu etkileri ise beslenme aktivitelerinin zararlı alglerin çoğalmasını önlemesidir.

Deniz terliği salyangozu ticari midye ve istiridye çiftliklerinde bir haşere haline gelebilir, su ürünleri yetiştiriciliğinin doğal hasat alanlarının üretkenliğini azaltabilir. Pazarlamadan önce C. fornicata tarafından kirletilen kabukların temizlenmesi ve ayıklanması ile ilgili ek maliyetler söz konusudur. Ayrıca, insan yapımı yapılar ve ekipmanları da kirlettiği bilinmektedir.

Deniz terliği salyangozunun yerleşimini önlemek için; özellikle su ürünleri çiftliklerinin yakınında ve içinde izleme çalışmalarıyla birlikte eğitim ve halkı bilinçlendirme çalışmaları önerilmektedir. Özellikle DKA yakınlarındaki kabuklu deniz ürünleri üretim tesislerinin periyodik olarak izlenmesiyle erken tespit mümkündür.

İstiridye yumurtası, yavru midyeler veya deniz terliği salyangozu olan istiridyeler toplanmalıdır.

Bu türün Akdeniz’deki varlığı tek tük söz konusu olduğundan kontrol eylemleri uygulanabilir.

Görsel
Crepidula fornicata Illustration

Last Reports