Scientific Name:

Upeneus pori

Ortak ad:
Kum barbunu
Taksonomik Grup:
Balıklar

Bilgi

Uzun, orta derecede basık bir vücuda sahip, 19 cm uzunluğa ulaşabilen (genellikle 5-14 cm) orta büyüklükte bir balıktır. İki adet kısa, ince bıyıklı yuvarlak bir buruna sahiptir. İyi ayrılmış iki sırt yüzgeci vardır; bunlardan ilkinde 7 diken, ikincisinde ise 8-10 yumuşak ışın bulunur ve anal yüzgecin (1 diken ve 6-8 yumuşak ışını vardır) hemen üzerinde yer alır. Kuyruk yüzgeci derin bir şekilde çatallanmıştır.

Bu kum barbununun sırtı ve yanları benekli kırmızımsı kahverengidir ve karnı beyazdır. Kuyruk yüzgeci kanatları, üst kısımda beyaz aralıklı 3-7 kırmızımsı kahverengi çubuk ve alt kısımda aynı renkte 4-5 çubuk ile çizgilendirilmiştir.

Bu tür tipik olarak 50 m derinliğe kadar olan sularda kumlu, çakıllı ve çamurlu deniz tabanlarında bulunur. Başta kabuklular olmak üzere küçük bentik omurgasızlar ve az oranda da poliketlerle beslenir.

Kum barbunu (keçibalığı) için yumurtlama mevsimi Mart'tan Eylül'e kadar sürer. Yumurtalar ve larvalar planktoniktir ve larvalar yumurtadan çıktıktan 6-9 ay sonra 3-4 cm uzunluğa ulaştıklarında çökerler.

Mullidae familyasının beş türü Akdeniz'de görülür: ikisi yerli olmayan Kızıldeniz türleri, nil barbunu (paşa barbun) Upeneus moluccensis ve kum barbunu (keçibalığı) U. pori; ve diğer ikisi yerli Akdeniz keçibalıkları, barbun Mullus barbatus ve tekir M. surmuletus'dur. Ailenin beşinci üyesi ise Batı Afrika barbun türü Pseudupeneus prayensis'tir.

Her Mullus türü, üst çenelerinde diş olmaması ve dik ya da çok dik eğimli kafaları ile kum barbunu U. pori'den kolayca ayırt edilir. Upeneus moluccensis'in çok belirgin tek bir sarı uzunlamasına şeridi, koyu renkli çubukları olmayan bir alt kuyruk yüzgeci ve sekiz sırt dikeni vardır. Pseudupeneus prayensis'in ise solungaçları örten kemiksi kanat üzerinde bir dikeni vardır ve kuyruk yüzgecinde şerit yoktur.

Upeneus pori Similar Species (0010) TR
Mullus surmuletus
Upeneus pori Similar Species (0020) TR
Pseudupeneus prayensis
Upeneus pori Similar Species (0030) TR
Mullus surmuletus

Kum barbunu, Kızıldeniz'den Umman'ın güneyine kadar görülen bir Batı Hint Okyanusu türüdür. Süveyş Kanalı yoluyla Akdeniz'e girmiş ve ilk olarak 1950 yılında İskenderun'da (Türkiye) (Upenoides (= Upeneus) tragula olarak) ve daha sonra İsrail, Lübnan, Rodos, Kıbrıs, Türkiye'nin Ege kıyıları, Mısır, Libya, Güney Tunus ve hatta Tunus'un kuzeydoğusundaki acısu bölgesi olan Bizerte lagününde kaydedilmiştir. Şu anda Levant'ta oldukça bol miktarda bulunmaktadır.

Mullidae türlerinin her biri farklı, derinliğe bağlı bir habitatı işgal eder; ancak, aynı av (küçük kabuklular, yumuşakçalar, vb.) için aralarında etkileşim ve olası rekabet meydana gelebilir. Yabancı türler olan Upeneus moluccensis ve U. pori'nin yüksek yoğunlukları bu nedenle yerli türlerin (Mullus spp.) yerini alabilir.

Kum barbunu, Doğu Akdeniz'de, özellikle Rodos ve Türkiye gibi yerlerde küçük ölçekli balıkçılık sektörü için ticari açıdan önemli bir demersal türdür. Yerli tür barbun balıklarının (barbun ve tekir) avlanmasındaki azalma ve bunun yerli olmayan türlerle olası ilişkisi henüz değerlendirilmemiştir.

Bunlar arasında a) DKA uzmanları tarafından balıkçılık yoluyla yeni popülasyonların erkenden yok edilmesi ve b) predasyon yoluyla doğal kontrolü teşvik etmek için üst yırtıcıların oluşturduğu sağlıklı ve zengin toplulukların korunması yer almaktadır.

Ismen, A., 2006. Growth and Reproduction of Pori Goatfish (Upeneus pori Ben-Tuvia & Golani, 1989) in Üskenderun Bay, the Eastern Mediterranean. Turk J Zool., 30, 91-98

http://www.ciesm.org/atlas/Upeneuspori.php

Görsel
Upeneus pori Illustration

Last Reports